Tekst na podstawie fragmentu książki pt. „Wiarygodność pism Nowego Testamentu” napisała siostra uznając, że może on pomóc zrozumieć losy Pawła w transformacji z bezwzględnego prawnika na pełnego miłości apostoła.
_________________________
Najwcześniejszymi spośród pism nowotestamentowych, jakie dochowały się do naszych czasów, są listy, napisane przez apostoła Pawła przed okresem jego uwięzienia w Rzymie (około roku 60-62 n. e.). Najwcześniejszej spośród ewangelii w obecnej ich postaci nie można z pewnością datować wcześniej, niż na rok 60 n. e., natomiast spod ręki Pawła wyszło 10 napisanych pomiędzy rokiem 48 a 60, dochowanych do naszych dni listów. Paweł był obywatelem rzymskim judejskiego pochodzenia (jego hebrajskie imię brzmiało Saul), urodzonym mniej więcej na początku ery chrześcijańskiej w Tarsie, mieście leżącym w Cylicji na terenie Azji Mniejszej. Miejsce, gdzie się urodził – „dosyć znaczne miasto”, jak sam powiada (Dz 21:39) – było w owym czasie ważnym ośrodkiem kultury greckiej, co oczywiście miało wpływ na osobę Pawła i co można zauważyć w jego mowach i listach. Paweł otrzymał wykształcenie w Jerozolimie u Gamaliela (nie mylić z Gargamelem 🙂 ) (Dz 22:3), największego rabina owych czasów i przywódcy stronnictwa faryzeuszy. Tu błyskawicznie zdobył sobie uznanie dzięki staranności prowadzonych studiów i sumienności, z jaką zachowywał tradycję przodków narodu izraelskiego (Ga 1:13). Być może nawet – choć nie ma co do tego pewności – był członkiem Sanhedrynu, najwyższego sądu w Izraelu.
Jego umiłowanie Prawa spowodowało konflikt z pierwszymi chrześcijanami jerozolimskimi, szczególnie tymi z kręgu Szczepana, którego naukę zapewne słyszał w synagodze, gdzie spotykali się Judahici cylicyjscy (Dz 6:9), a który dosyć wcześnie z niezwykłą dalekowzrocznością zdał sobie sprawę, iż Ewangelia podcinała korzenie tradycyjnego żydowskiego ceremoniału i obrządku.
Przy ukamienowaniu Szczepana Paweł odgrywał istotną rolę, zgadzając się na jego śmierć; następnie zaś aktywnie uczestniczył w działaniach, mających na celu wykorzenić nowy ruch, który – jak to widział na przykładzie działalności Szczepana – jawił się mu jako śmiertelne zagrożenie dla wszystkiego, co było dlań drogie w judaizmie (Dz 7:58, 8:1, 9:1, 22:4, 26:9, 1 Kor 15:9 itd.). Aby użyć jego własnego sformułowania, „z niezwykłą gorliwością prześladował Kościół Boży i usiłował go zniszczyć” (Ga 1:13), póki spotkanie z Jezusem na drodze do Damaszku nie przekonało jego umysłu i sumienia o prawdzie Chrystusowego zmartwychwstania, a co za tym idzie – o słuszności twierdzeń chrześcijan. Na skutek tego Paweł stał się największym głosicielem wiary, którą uprzednio tak zapamiętale zwalczał.
Nie ulega wątpliwości, że wyjątkowo silne wrażenie musiało wywrzeć na Pawle wydarzenie, które człowieka takiego ;pokroju jak on przekonało o całkowitej niesłuszności jego wcześniejszych poglądów i doprowadziło do zdecydowanego zerwania z wyznawanymi dotychczas zasadami wiary na rzecz przystąpienia do ruchu, którego był zagorzałym przeciwnikiem. Nawrócenie Pawła przez długi czas uważane było za istotny argument na rzecz słuszności chrześcijaństwa. Niejeden obiema rękami podpisywał się po wnioskiem, sformułowanym przez XVIII – wiecznego polityka George’a Lyttelltona, że nawrócenie i apostolstwo Pawła – jeśli się je rozważy głęboko – stanowiło samo w sobie wystarczający przykład, by udowodnić, iż chrześcijaństwo jest objawieniem Boskim.
Jednakże w niniejszym opracowaniu interesuje nas głównie informacja, jaką możemy uzyskać na podstawie jego listów. Zostały one napisane nie po to, by zaprezentować działalność i życie Jezusa; adresowane były do chrześcijan, którzy Ewangelię już znali. Możemy wszakże znaleźć w nich dość materiału, by stworzyć zarys wczesnego nauczania apostolskiego o Jezusie. Chociaż Paweł kładzie nacisk na Boską preegzystencję Jezusa (Np. Kol 1:15), to jednak zdaje sobie sprawę, że był On prawdziwie człowiekiem (Ga 4:4), potomkiem Abrahama (Rz 9:5) i Dawida (Rz 1:3), żyjącym pod prawem żydowskim (Ga 4:4), który został zdradzony i w noc, kiedy to nastąpiło, ustanowił na pamiątkę posiłek z chleba i wina (1 Kor 11:23); który poniósł rzymską karę ukrzyżowania (Flp 2:8, 1 Kor 1:23, Ga 3:13, 6:14 itd.), choć odpowiedzialność za Jego śmierć spoczywa u wrót pałaców przedstawicieli żydowskiego narodu (1 Tes 2:15), który został pogrzebany, zmartwychwstał trzeciego dnia i następnie wielu naocznych świadków widziało Go żywego w różnych miejscach i w różnym czasie, przy czym raz widziało Go równocześnie przeszło pięciuset ludzi, z których większość żyła jeszcze blisko 20 lat później (1 Kor 15:4). W tym podsumowaniu dowodów na prawdziwość zmartwychwstania Chrystusa, Paweł wykazuje zdrowy instynkt konieczności usystematyzowania osobistego świadectwa na poparcie tego, co z łatwością mogło wydać się twierdzeniem nieprawdopodobnym.
Pawłowi wiadomo o apostołach Pana (Ga 1:17), spośród których Piotra i Jana wymienia z imienia jako „filary” społeczności jerozolimskiej (Ga 2:9) oraz o Jego braciach: wymienia spośród nich Jakuba (Ga 1:19, 2:9). Wiadomo mu, że bracia Pańscy i apostołowie, w tym również Piotr, byli żonaci (1 Kor 9:5) – dodatkowe świadectwo zgodności z ewangelijną opowieścią o uzdrowieniu teściowej Piotra (Mk 1:30). Zdarza mu się cytować słowa Jezusa – np. Jego naukę o małżeństwie i rozwodach (1 Kor 7:10) czy o zapewnieniu głosicielom Ewangelii prawa do zaspokojenia swoich potrzeb materialnych (1 Kor 9:14, 1 Tm 5:18; por. Łk 10:7), jak też słowa, które Jezus wypowiedział , ustanawiając Wieczerzę Pańską.
Nawet wtedy, gdy Paweł nie posługuje się konkretnymi cytatami z wypowiedzi Jezusa, w całości swego dzieła wykazuje, jak doskonale je zna. Powinniśmy zwłaszcza porównać część Listu do Rzymian, zawierającą wskazówki etyczne (12:1 – 15:7), w której Paweł podsumowuje praktyczne implikacje Ewangelii dla życia wiernych, z Kazaniem na Górze, a przekonamy się, jak bardzo apostoł przepojony był nauką swego Mistrza. Poza tym zarówno tu, jak i w innych miejscach podstawowy argument w nauczaniu etycznym Pawła stanowi przykład samego Chrystusa.
Charakter zaś Chrystusa – tak jak jest on rozumiany przez Pawła – pozostaje w pełnej zgodności z Jego charakterem, przedstawionym w czterech ewangeliach. Kiedy Paweł mówi o tym, iż „Chrystus jest cichy i łagodny” (2 Kor 10:1), przychodzą nam na myśl własne słowa Pana : „Jestem cichy i pokornego serca” (Mt 11:29). Chrystus z ewangelii, zapierający się samego siebie, to ten sam Chrystus, o którym Paweł powiada : „Nawet Chrystus nie szukał swego” (Rz 15:3); I tak jak Chrystus, słowami ewangelii wzywa swoich wyznawców, by zaparli się samych siebie (Mk 8:34), tak i apostoł podkreśla z naciskiem, że – opierając się na przykładzie samego Chrystusa – jest naszym chrześcijańskim obowiązkiem „znosić słabości słabych, a nie szukać tylko własnej wygody” (Rz 15:1). Ten, który powiedział : „Jestem niczym sługa pośród was” (Łk 22:27) i który spełnił wobec apostołów powinność najniższego sługi, obmywając im nogi (J 13:4), jest również Tym, który – jak mówi Paweł – „Przybrał postać niewolnika” (Fil 2:7). Słowem, kiedy Paweł pragnie wskazać swym czytelnikom wszystkie moralne atrybuty, które zdobią Chrystusa w opisach ewangelijnych, czyni to, używając takiego języka : „Przyobleczcie się w Pana Jezusa Chrystusa” (Rz 13:14).
Krótko mówiąc, ogólny obraz opowieści ewangelijnej, jaki znajdujemy w pismach Pawłowych, zgodny jest z obrazem ogólnym, który możemy znaleźć w Nowym Testamencie również gdzie indziej, zwłaszcza zaś w czterech ewangeliach. Sam Paweł dokłada wszelkich możliwych starań, aby wskazać, iż Ewangelia, którą głosił, to ta sama Ewangelia, jaka głoszona była przez innych apostołów (1 Kor 15:11) – stwierdzenie szczególne, biorąc pod uwagę fakt, że Paweł nie towarzyszył ani Chrystusowi w czasach Jego wcielenia, ani też właściwym apostołom, a także to, iż silnie podkreśla swą od nich niezależność.
Koniec części I.
